تفاوت نگاه مهرجویی و زنده یاد پوراحمد برای ساخت «مهمان مامان»
تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۳۲۲۸۸
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موزه سینما، کارگاه «خلق ایده؛ ساخت فیلمنامه» با حضور علی اکبر قاضی نظام فیلمنامه نویس و استاد دانشگاه و جابر قاسمعلی فیلمنامهنویس به صورت جداگانه در موزه سینمای ایران برگزار شد.
در کارگاه اول که در سالن تمدن موزه سینما برگزار شد، علی اکبر قاضی نظام گفت: کتابی به اسم «بنویس تا اتفاق بیافتد» نوشته شده است که پیشنهاد میکنم آن را بخوانید زیرا من معتقدم تا ننویسید هیچ اتفافی نمیافتد به عنوان مثال، اگر بگوییم خلق ایده، در همان لحظه باید بتوانیم درباره آن بنویسیم و شروع به خواندن کنیم و نقطه نظرات دیگران را بپرسیم تا متوجه شویم که آیا ایده مورد نظرمان برای ساخت فیلم سینمایی مناسب است یا نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی با بیان اینکه بهترین فیلمهای سینمایی دنیا اقتباسی بوده اند، افزود: شما که امروز در موزه سینما سر کلاس من حضور دارید در واقع همکار فیلمنامه نویس من هستید و رابطه استاد شاگردی بین ما وجود ندارد. باید سعی کنیم زیاد بخوانیم و به این نقطه برسیم که خواندههایمان اجازه میدهد وارد سینما شویم و یا میتوانند از روی ایده ما برداشت کنند و فیلمنامه بنویسند.
چرا کیومرث پوراحمد «مهمان مامان» را نساخت؟
قاضی نظام با بیان اینکه باید توجه داشته باشیم که نگاهها و دیدگاهها در مواجهه با قصهها متفاوت است، بیان کرد: ممکن است قصهای از دید من خوب نباشد اما از دید شما مناسب باشد و بتوانید آن را تبدیل به فیلمنامه کنید. یادم میآید از زنده یاد کیومرث پوراحمد سوال کردند این همه «قصههای مجید» را کار کردی، فکر نکردی که شاید بتوانی «مهمان مامان» داریوش مهرجویی را بسازی؟ و پوراحمد در پاسخ گفته بود اتفاقا آن را خواندم و فکر نمیکردم از آن فیلمنامه دربیاید اما وقتی مهرجویی آن را ساخت متوجه شدم فیلمنامه محکمی از آن درآورده است. بنابراین تفاوت نگاه در اینجا مشخص میشود که مهرجویی میتواند «مهمان مامان» را بسازد که فیلم قشنگ و جذابی است که به ذهن پوراحمد نرسیده بود اما کارهای دیگر هوشنگ مرادی کرمانی را توانست به بهترین شکل بسازد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: با فیلمنامه نویسان دیگر دائم صحبت کنید تا تجربیاتشان را در اختیار شما قرار دهند. من هنوز هم اگر فرصت داشته باشم در کلاس فیلمنامه نویسان دیگر شرکت و از تجربیات آنها استفاده می کنم زیرا امکان دارد نکته جدیدی بگویند که برای من مفید باشد. یادم میآید در باشگاه فیلمنامه نویسان ماهی یکبار جلسه تشکیل میدادیم و فرید مصطفی که در دانشگاه استاد ما بود در آن جلسات حضور داشت. مصطفوی حرف قشنگی زد که من هیچ جا آن را نشنیده بودم؛ میگفت مواردی که در کلاسهای مختلف فیلمنامه نویسی میخوانید همه درست است اما نکته مهم این است که آنها باید ملکه ذهن شود تا در فیلمنامهها از آنها استفاده کنید که حرف بسیار درست و منطقی بود.
وی بیان کرد: روزی استاد دانشگاهم احمد ضابطی جهرمی کلاس تدوین گذاشته بود و من در کلاس او حضور پیدا کردم در حالی که در همان زمان با او داور فیلمنامه بودیم و زمانیکه من را دید گفت اینجا چه میکنی که در پاسخ به او گفتم آمدهام تا یاد بگیرم زیرا برایم مهم است که بدانم از تدوین در فیلمنامه چه استفادههایی میشود تا وقتی فیلمنامه می نویسم به تدوین هم دقت داشته باشم.
نقطه آغاز هر فیلمی با فیلمنامه نویس است
در کارگاه دوم که توسط جابر قاسمعلی برگزار شد، وی گفت: در سینما با حرفههای مختلفی مواجه هستیم که وقتی میخواهند کار کنند همیشه یک چیزی در اختیار دارند به عنوان مثال، تهیه کننده، فیلمنامه دارد که بر اساس آن عوامل را انتخاب میکند، کارگردان برای شروع کار فیلمنامه دارد، بازیگرها برای نقش خود متنی دارند که بر اساس آن نقش خود را تحلیل میکنند و ... تنها کسی که برای شروع هیچ چیزی ندارد فیلمنامهنویس است درحالی که نقطه آغاز هر فیلمی با فیلمنامهنویس است. فیلمنامه نویس از ایده شروع میکند و ایدههایی که فیلمنامهنویس برای شروع یک کار انتخاب میکند معمولا از راههای مختلفی استخراج می شوند
وی عنوان کرد: یکی از راههای یافتن ایده، تجربههای شخصی خود آدم است و در این میان خوابها خیلی مهم هستند به همین دلیل پیشنهاد میکنم خوابهایتان را بنویسید. خیلی وقتها از خوابهای شما قصههای عجیبی درمیآید. اینگمار برگمان فیلم «ساعت گرگ و میش» را بر اساس خوابی که دیده بود ساخت.
قاسمعلی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به اینکه تیترها معمولا عنوان ثابتی دارند، گفت: به عنوان مثال، اعتیاد یک تیتر است که درباره آن فیلمهای زیادی ساخته شده است که هیچ ربطی هم به هم ندارند. تیتر «گوزنها»ی مسعود کیمیایی اعتیاد است، «خونبازی» رخشان بنی اعتماد هم درباره اعتیاد است اما قصههای آنها هیچ ربطی بهم ندارند. موضوعاتی مانند طلاق، ازدواج، تولد و ... تیترهایی هستند که بر مبنای آنها فیلمهای ایرانی و خارجی زیادی ساخته شده است که عمدتا هیچ ربطی به هم ندارند. باید توجه داشت وقتی چند نفر یک تیتر را دستمایه ساخت فیلم قرار میدهند بدین معنا نیست که همگی به یک نتیجه مشترک میرسند زیرا نتایج بر اساس دیدگاهها، شخصیتها، سلایق، پیشینه و ... متفاوت خواهد بود.
فیلم «نیاز» برای یک عمر تاریخ سینمای ما کافی است
وی با بیان اینکه کیانوش عیاری در اوایل دهه ۷۰ فیلمی به نام «آبادانی ها» را ساخته است، گفت: عیاری درباره ایده اولیه ساخت این فیلم گفته بود یکی از دوستانش ماشین پیکانی داشت که با آن مسافرکشی میکرد و تنها وسیله گذران زندگی او بود، ماشین او را میدزدند که البته بعد از مدتی پیدا میشود. عیاری میگفت به فکرش رسیده بود که اگر این آدم در ۴ ماهی که ماشین نداشت برای گذران زندگی ماشین دیگری را میدزدید چه اتفاقی میافتاد؟ این همان بحثی است که میگویم جایی که واقعیت تمام میشود، داستان شروع میشود.
قاسمعلی با اشاره به حضور علی اکبر قاضی نظام که در کارگاه وی در موزه سینما حضور داشت، گفت: بارها گفتهام قاضی نظام یک فیلم به نام «نیاز» دارد که برای یک عمر تاریخ سینمای ما کافی است زیرا فیلم بسیار خوبی است. در این فیلم دعوا بین ۲ پسر است که میخواهند یک شغل را حفظ کنند و هر ۲ به آن شغل نیاز دارند. تبدیل غیرممکن به ممکن در فیلم این است که علی که به کار بسیار نیاز دارد مانند ریک در فیلم «کازابلانکا» عمل میکند وقتی زندگی رضا کارگر آذری را میبیند، متوجه میشود او به کار نیازمندتر است و خودش را کنار میکشد. شخصیت، ماجرا، حرکت سه مولفهای هستند که در این فیلم به خوبی دیده میشود.
جلسه دوم کارگاه جابر قاسمعلی روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت ساعت ۱۴ و علی اکبر قاضی نظام روز چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ساعت ۱۴ در موزه سینما برگزار میشود.
کد خبر 5777840 آروین موذن زادهمنبع: مهر
کلیدواژه: جابر قاسمعلی موزه سینما علی اکبر قاضی نظام فیلمنامه نویسی کارگاه آموزشی تئاتر ایران موسیقی پاپ کارگردان تئاتر حسین زمان فیلم کوتاه رادیو موسیقی ایرانی کنسرت موسیقی تئاتر شهر اعتصاب برنامه تلویزیونی موزه سینما شبکه نسیم شبکه مستند سیما علی اکبر قاضی نظام فیلمنامه نویس موزه سینما مهمان مامان بر اساس قصه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۳۲۲۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ماندن در سینما اهمیت دارد/ عکاسی فیلم هیچگاه نمیمیرد
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موزه سینما، امیر عابدی در ابتدای کارگاه «آشنایی با عکاسی در فیلم و سینما» گفت: در سینمای ایران حضور در سمتهای مختلفی را تجربه کردم تا بدانم زمانی که میخواهم در یک فیلم سینمایی کار کنم به دلیل روابط مختلفی که میان صنوف وجود دارد، باید چگونه عمل کنم؛ به عنوان مثال یک برنامه ریز زمانی موفق است که بداند هر گروه کاری باید در چه ساعتی در صحنه حضور پیدا کند.
وی ادامه داد: من در دوره تجربه اندوزی تلاش کردم حرفههای مختلفی را در سینما بیاموزم و تجربه کنم و به دیگران هم توصیه میکنم که ابتدا عکاسی را با فیلمهای کوتاه تجربه کنند تا روابطی را که میان گروههای مختلف وجود دارد، یاد بگیرند.
کار در سینما طاقت فرسا است
عکاس فیلم «شب یلدا» افزود: فعالیت در سینما کاری طاقت فرسا است و ممکن است مراحل فیلمبرداری برخی از پلانها بارها تکرار شود. برخی فکر میکنند عکاسی فیلم کار سادهای است. عدهای نیز تصور میکنند که ما فقط قاب فیلمبردار را لحاظ میکنیم، در صورتی که همیشه اینطور نیست. در بسیاری از مواقع، عکاس زاویه مورد نیاز خود را از قبل انتخاب میکند. در واقع من شیوه ثبت بسیاری از عکسها را در هنگام خواندن فیلمنامه در ذهن خود مرور میکنم. برخی از همکاران ما در حوزه عکاسی فیلم با فیلمنامه آثاری که در آن حضور پیدا میکنند، آشنایی ندارند و این مساله به هیچ وجه مورد قبول نیست. زمانی که فیلمنامه را میخوانید، کاراکترها را آنالیز کرده و به ایدههایی جدیدی میرسید.
شخصیت منفی نیاز به لنز واید دارد
عابدی با بیان اینکه گاهی پیش آمده که یک کارگردان از قابهای او تاثیر گرفته است، افزود: مثلا می توان برای گرفتن کلوز آپ از شخصیت منفی با لنز واید و برای شخصیت مثبت از لنز تله استفاده کرد و این مساله به دلیل تاثیرات روانشناسی موجود در لنزها است. این موارد زمانی کاربرد خواهد داشت که فیلمنامه اثر را به خوبی مطالعه کنید. جزو وظایف یک پروژه است که با عکاس کاملا همراهی کند.
وی ادامه داد: ارتباطاتی که بین عوامل وجود دارد مانند چرخ دنده به صورت ارگانیک عمل میکند، سینما و تئاتر به هیچ عنوان هنر فردی نیست. برقراری تعامل و روابط عمومی بالا بخشی از وظیفه یک عکاس است. بازیگر مقابل دوربین، پارتنر یک عکاس به شمار میرود و باید بتوان با او تعامل مناسبی داشت.
عکاس فیلم «قرمز» در ادامه این نشست گفت: سالها پیش یک دوره یکساله کلاس بازیگری گذراندم تنها برای اینکه بدانم یک بازیگر چگونه رفتار میکند و چگونه حس خود را به صورت فیزیکی یا میمیک صورت به شکل بیرونی بروز می دهد. در بازیگری رویکردهای متفاوت وجود دارد؛ عده ای کاملا حسی و برخی مبتنی بر تکنیک بازی می کنند، برخورد عکاس در یک پروژه باید با هر کدام از اینها متفاوت باشد.
عابدی با بیان اینکه در گذشته عکاسی با نگاتیو انجام میگرفت و به همین دلیل با دشواریهای بیشتری همراه بود، ادامه داد: به دلیل وجود نگاتیو، در آن زمان من با دقت بیشتری به رصد کردن شرایط برای تهیه عکس ها میپرداختم. به صورت اصولی در همه فیلمها، تمرین نهایی وجود دارد که باید همه چیز از جمله گریم و لباس مانند اجرای نهایی باشد و در این شرایط میتوان بخش زیادی از عکس ها را در تمرین تهیه کرد. یاد گرفتن سینما از صفر تا صد و شناخت کامل پروسه تولید بسیار مهم است. یادگیری این موارد در طول دوران کاری برای من بسیار مفید بوده و خصوصا حضور در کلاس بازیگری تاثیر زیادی در زندگی حرفهای من داشته است.
یکی از وظایف عکاس کنجکاو کردن مخاطب است
عابدی عنوان کرد: یکی از وظایف عکاس فیلم، وسوسه کردن و ایجاد کنجکاوی در مخاطبان است. مثلا در فیلم «ساکن طبقه وسط»، شهاب حسینی ۳۸ نقش متفاوت را برعهده داشت که عکسهای مربوط به آن شخصیتها میتوانست تبلیغات مثبت فراوانی را باعث شود. در صورتی که تنها به استفاده یک عکس از آن فیلم به عنوان تبلیغ در سطح شهر بسنده شد.
عکاس فیلم «آلزایمر» افزود: برخی عقیده دارند عکاسی فیلم دیگر مرده است ولی این باور اشتباه است؛ یادم می آید در اواسط دهه هشتاد برای اولین بار در فیلم «مزرعه پدری» از دوربین دیجیتال استفاده کردم که برای من ریسک بزرگی به شمار میرفت.
وی ادامه داد: باید توجه داشت همه زوایایی که عکاس تدارک میبیند، عیناً مشابه فیلم نیست. به علاوه که او بخش مربوط به پشت صحنه را هم پوشش میدهد. افزون بر این، خلاقیت در حیطه عکاسی بسیار مهم است و به این دلایل است که اعتقاد دارم عکاسی فیلم هیچگاه نمیمیرد.
عکاس فیلم نمایانگر تجربه تهیه کننده
عابدی افزود: دلیل اهمیت خواندن فیلمنامه برای من این است که از کلیت فیلم و کاراکترها به تحلیل برسم و متوجه شوم برای هر کدام به چه میزان تمرکز نیاز دارم. ضمن اینکه زمانی که فیلمنامهای را مطالعه میکنم، متوجه میشوم کدام قسمتها نیاز به عکس دارد.
وی با یاد کردن از اکبر عالمی بیان کرد: عالمی در این زمینه دریای دانش بود و همواره از او میآموختم. متاسفانه او را در دوران کرونا از دست دادیم. اگر امروز عالمی در جمع ما حاضر بود من بسیار از دانش او استفاده میکردم.
وی با اشاره به اهمیت نگاه تهیه کنندهها، بیان کرد: برای اینکه متوجه میزان حرفه ای بودن یک تهیه کننده شویم کافی است ببینم عکاس انتخاب شده برای یک فیلم چه میزان حرفه ای و با تجربه است چرا که این انتخاب نشان دهنده این امر است که تهیه کننده چه میزان به فکر تبلیغات اکران است.
ماندن در سینما اهمیت دارد
وی درباره چگونگی ورود به سینما گفت: ورود پیدا کردن به سینما چندان دشوار نیست، بلکه باقی ماندن در این فضا است که اهمیت دارد. بارها افرادی را به پروژههای مختلفی معرفی کردهام، چراکه دارای توانمندی و استعدادی ویژه بودند. اما اکثرا نتوانستند بیش از حضور در یک پروژه را تجربه کنند. بسیاری در شرایط کاری نمیتوانند موفق عمل کنند. مسیر من چنین بوده است که ابتدا به دنبال آموختن سینما بودم و سپس حضور در فیلم کوتاه و پروژههای مختلف این عرصه را تجربه کردم.
عابدی، گفت: این فرآیند سه سال به طول انجامید. امروزه با یک موبایل هم میتوان فیلم ساخت در صورتی که فیلمسازی و عکاسی با نگاتیو بسیار دشوار بود. جوانترها چندان دنبال تجربههای تازه نیستند در صورتی که فردی همچون علیرضا داوودنژاد فیلم «روغن مار» را با یک گوشی آیفون فیلمبرداری کرد.
وی ادامه داد: عکاس خوب فیلم باید علاوه بر داشتن اطلاعات کافی در زمینه عکاسی، مدیوم سینما و اجزای آن را نیز به خوبی بشناسد. من هنوز هم در آموزشگاههای سینمایی دورههایی را برای افرادی برگزار میکنم که در رشته بازیگری و کارگردانی تحصیل کردهاند و دورههای مختلف آن را گذراندهاند. در این کلاسها درباره ارتباط میان بازیگری با دیگر حوزهها و خصوصا عکاسی صحبت میکنم. در گذشته بازیگران پیش از بستن قرارداد نام عکاس را جویا میشدند و این مساله برای آنها اهمیت زیادی داشت زیرا عکسها بسیار دیده میشدند. البته امروزه عکس فیلم اهمیت بیشتری به لحاظ میزان دیده شدن پیدا کرده زیرا محیط ارایه آن بسیار گستردهتر شده است.
خلاقیت بزرگترین عنصر یک عکاس است
عابدی درباره شاخصهای یک عکس خوب گفت: اکسپوز درست، اولین مساله است و نورسنجی نیز باید به درستی انجام بگیرد و این الفبای هنر عکاسی است. نکته بعدی کمپوزیسیون یا کاربندی مناسب است و بعدی مجموعهای از اکت بازیگر، نورپردازی، صحنه آرایی و شکار آن یک لحظه است که باعث ماندگار شدن یک عکس میشود.
وی ادامه داد: مجموعهای از عناصر زیبایی شناسانه باعث ساخته شدن یک عکس خوب میشود. ضمن اینکه نورپردازی در عکاسی فیلم، توسط نورپرداز پروژه انجام میشود و به همین علت فرآیند عکسبرداری چندان وقت گیر نیست.
این هنرمند در پایان یادآور شد: بزگترین عنصری که هر عکاس میتواند در کار خود به آن متکی باشد، بهرهگیری از خلاقیت است. عکاس رایگان و ارزان یکی از معضلات این حرفه است. میانگین تعداد عکسها در گذشته ۴۰ حلقه سی و شش تایی بود در صورتی که امروز بسیاری از عکاسان برای هر جلسه از فیلم تعداد زیادی عکس تهیه میکنند. در ابتدای ورود فناوری دیجیتال به سینما، نسبت به آن اعتماد کافی وجود نداشت و به همین دلیل من هم به صورت دیجیتال و هم نگاتیو عکسهایی را تهیه میکردم. متاسفانه امروزه روی عکس ویرایش بسیار زیادی انجام میشود و حتی اندازه قاب را تغییر میدهند که اتفاقی بسیار غیرحرفهای است.
کد خبر 6093813 سید امیر شایان حقیقی